De nota Grondbeleid 2016 - 2021 bevat de beleidskaders voor het gemeentelijk grondbeleid.

Het grondbeleid is in hoofdzaak facilitair. Daarbij wordt een flexibele en marktgerichte houding ingenomen om in te kunnen (blijven) spelen op de plaatselijke behoefte. Waar nodig en financieel verantwoord zal een actieve rol worden vervuld en zal gemeente vastgoed aankopen. Dit kan zijn in belang van infrastructurele werken als wegen of ten behoeve van het realiseren van onderwijshuisvesting, maar ook op andere terreinen. Het college heeft een mandaat om proactief strategische aankopen te kunnen realiseren.

Bij private ontwikkelingen op ruimtelijk gebied, wordt gestreefd naar een optimaal kosten verhaal en het sluiten van een anterieure overeenkomst met de initiatiefnemer.

Wettelijke instrumenten voor grondbeleid zijn opgenomen in de Wet op de ruimtelijke ordening ( Wro), de Wet voorkeursrecht gemeenten en de Onteigeningswet.

Economisch herstel na een tijd van crisis is ook voor de gemeente waarneembaar. Trok in eerste instantie de woningmarkt voor starters aan, is nu ook sprake van herstel van het duurdere woningsegment en bouwkavels. Ook belangstelling voor bedrijfsgrond op bedrijventerrein Hondsgemet neemt toe. Desalniettemin zal de komende tijd nog onzeker zijn voor perspectieven, looptijden en opbrengsten van grondexploitaties.

Naast de bewegingen op de vastgoedmarkt is ook de samenleving in beweging. De participatiesamenleving zet zich steeds verder door. Een tendens waarbij meer wordt overgelaten aan de samenleving, maar waar ook ruimte wordt geboden voor initiatieven vanuit de samenleving. Daar past vanuit dit gezichtspunten een meer bescheiden rol voor de gemeente bij en facilitair grondbeleid.

In het verleden heeft de Geldermalsen actief grondbeleid gevoerd. Zowel voor woningbouw als bedrijfsterrein is voldoende op voorraad. Daarin wordt geen aanleiding gevonden actief grondbeleid voort te zetten. De gemeente zal veel meer een beheergemeente worden.

Facilitair

Bij een beheergemeente past een facilitair grondbeleid. Ontwikkelingen worden daarbij aan de markt overgelaten. Wij willen een facilitaire rol op een marktgerichte wijze vervullen met flexibele houding. In grote lijnen houdt dit in dat de gemeente zorgt voor het planologisch kader en daarnaast tot kostenverhaal zal overgaan. Kostenverhaal zoals bedoeld afd. 6.4. grondexploitatie van de Wet op de ruimtelijke ordening.

Regie
Ook kan de gemeente een regierol vervullen. Regierol in de zin van het stellen van ruimtelijke en een volkshuisvestelijk kader. Bekend zijde met verschillende initiatieven en/of plannen vanuit het bedrijfsleven en/of inwoners, ideeën met een ruimtelijke impact kunnen we initiatiefnemers bij elkaar brengen en/of stimuleren dat (ruimtelijke) functies worden gecombineerd. Partijen bij elkaar brengen en daarmee haalbaarheid en draagvlak van initiatieven vergroten en versterken, dat is een andere wijze waarop we facilitair beleid vorm willen geven.

Actief
De gemeente treedt niet geheel terug van de vastgoedmarkt. De markt zal en kan niet alles realiseren. Als daartoe de aanleiding bestaat zal de gemeente actief grondbeleid voeren. Dat wil zeggen actief grond en/of opstallen verwerven, eventueel bouwrijp maken en verkopen.
Instrumenten voor actief grondbeleid, onteigening en het voorkeursrecht op grond van de Wet voorkeursrecht gemeente, kunnen daarbij worden ingezet.
Incidenteel zal voor toekomstig beoogde beleidsdoelen worden over gegaan tot een proactieve verwerving. Als het vastgoed dusdanig strategisch ligt en op de markt wordt aangeboden, dat de gemeente de gelegenheid niet voorbij kan laten gaan, buurmansgrond komt immers maar één keer te koop. Nadrukkelijk, boven alles geldt dat het grondbeleid moet worden ingezet op een financieel verantwoorde wijze.

Overigens mengvormen tussen de verschillende rollen, facilitair, actief of de regierol, zijn ook mogelijk.

Eigendomsoverdracht blijft voor de gemeente de meest gebruikelijke wijze van gronduitgifte. Dat gebeurt tegen marktconforme prijzen. Grondprijzen worden jaarlijkse geactualiseerd. Met ingang van 2017 zal jaarlijks een grondprijsbrief worden vastgesteld door het college. Een openbaar beleidsdocument waarin is vastgelegd tegen welke prijzen gronden worden uitgegeven en hoe grondprijzen worden bepaald. Deze beleidsnotitie zal bovendien kaderstellend zijn voor de wijze van grondprijzenberekening voor kostenverhaal bij private ontwikkelingen.

Er zijn twee actieve grondexploitaties, te weten Hondsgemet-zuid en De Plantage. De verwachte boekwaardes bedragen per 1-1-2017:

Hondsgemet-zuid wordt in 2017 afgesloten met een verwachte winst van € 6 miljoen. De Plantage heeft een looptijd tot 2037. Voor het verwachte verlies van € 22,9 miljoen is reeds een voorziening getroffen.

Het verloop van de boekwaarde van De Plantage is als volgt:

Het totaal programma van De Plantage is met 200 woningen verminderd. Deze lagere aantallen zijn in de periode 2019-2024 geprogrammeerd. In die jaren is uitgegaan van relatief lage woningaantallen van 33 per jaar. In de andere jaren is uitgegaan van 65 woningen per jaar. Ook zijn de opbrengststijgingen zeer beperkt gehouden. Door deze maatregelen wordt risicomijdend geopereerd.

Mocht door wat voor reden ook toch sprake zijn van lagere woningaantallen, dan zijn de risico's te overzien. Indien in de jaren tot 2017-2018 ook slechts 33 woningen per jaar kunnen worden afgezet in plaats van 65 woningen en hierdoor de looptijd van het plan met 2 jaar verlengd wordt, is sprake van een extra verlies van € 1 miljoen.

Eventuele renteverhogingen hebben een groter effect. Een renteverhoging van 1% betekent een extra verlies van ruim € 3 miljoen.

Hondsgemet-zuid bevindt zich in de afrondende fase. Als alles volgens plan verloopt, kan het plan in 2017 worden afgesloten met een winst van € 6 miljoen. De belangstelling voor bedrijfskavels neemt steeds meer toe. Mocht onverhoopt deze belangstelling weer afnemen, dan is de verwachte winstpotentie van € 6 miljoen voldoende om tegenvallers op te vangen.

Eventuele renteverhogingen hebben geen groot effect meer op het eindresultaat, gelet op de beperkte looptijd van het plan.